Historia uprawy winorośli jest bardzo blisko związana z dziejami wina i liczy sobie tysiące lat. Już 6000 lat temu zalety wina doceniono w Egipcie i Mezopotamii, a owoce Vitis vinifera, także od tysięcy lat, wykorzystywane są również w celach leczniczych.

 

Uprawna Vitis vinifera, zwana winoroślą właściwą lub latoroślą winną, jest potomkiem dzikiej winorośli, Vitis sylvestris, która występuje w wilgotnych lasach i na brzegach rzek w basenie Morza Śródziemnego, na Kaukazie Południowym, a częściowo także w środkowej Azji. Owoce dzikich winorośli były cennym przedmiotem poszukiwań kultur zbierackich.

 

Już 5000 do 5500 lat temu, prawdopodobnie na terenie południowo-zachodniej Azji, w wyniku wieloletniej uprawy ukształtowała się winorośl właściwa. W przeciwieństwie do swojego dzikiego przodka nie miała odrębnych kwiatów męskich i żeńskich i nie wymagała zapylenia do rozwoju owocu. Zalety te zadecydowały o szybkim przejęciu technik uprawy Vitis vinifera także przez inne kultury Starego Świata – miało to miejsce już w prehistorycznych i wczesnohistorycznych czasach.

 

Dobrze zadomowiona w Europie winorośl w obu Amerykach, Afryce i Australii pojawiła się w dobie kolonializmu. W Ameryce Północnej nastąpiło jej, niekiedy celowe, skrzyżowanie z rodzimymi gatunkami z rodzaju Vitis, dzięki czemu północnoamerykańskie szczepy znacznie lepiej niż europejskie zniosły dziewiętnastowieczną plagę owadów z rodzaju Phylloxera. Po tym kataklizmie w Europie zaczęto szczepić rodzime odmiany właśnie na podkładkach winorośli amerykańskich.

 

Współcześnie Vitis vinifera istnieje w kilkunastu tysiącach odmian. Roślina ma postać wieloletniego, pnącego się pędu, który z wiekiem drewnieje i może osiągać wysokość nawet 35 metrów. Ze względów praktycznych na plantacjach winorośle przycina się jednak do wysokości metra, dwóch.

 

Liście winorośli są duże, charakterystycznie powycinane, trzy- lub pięcioklapowe i mogą osiągać szerokość do 23 cm. Pęd wykształca także wąsy czepne, dzięki którym roślina przytwierdza się do powierzchni, po której się pnie. W kwiatostan o postaci wiechy zebrane są obupłciowe kwiaty, z których wykształcają się owoce. Mają one postać soczystych jagód, ich miąższ zawiera cztery do sześciu pestek, a otacza go cienka skórka. Jej kolor u białych winogron może być od bladozielonego do złocistego, czerwonych z kolei przyjmuje barwę od ciemnego różu przez fiolet aż po czerń.